İŞÇİ-İSVEREN İLİŞKİSİ

T.C.

YARGITAY

9. HUKUK DAİRESİ

E. 2014/13199

K. 2014/16663

T. 26.05.2014

* ASIL İŞVEREN / ALT İŞVEREN İŞÇİLERİ (Kadrolu ve Sendikalı İşçilerle Taşeron Şirketlerde Çalışan Aynı İşi Yan Yana Yapan İşçilerin Ücret Farkının 3 Katı Olması/Fazla Mesai Ödenmemesi Yıllık İzinlerin Verilmemesi - Davalılar Arasında "İşçi Temini İlişkisi" Kurulmuş Olup Böyle Bir İlişkiye Yasal Düzenlemelerimizce İzin Verilmediği/Feshin Geçersizliği İşe İade ve Sendikalar Kanunu Md. 31/6 Uygulanması Talebi)

* BELEDİYE PARK VE BAHÇELERİNİN BAKIM VE ONARIMI (Kadrolu ve Sendikalı İşçilerle Taşeron Şirketlerde Çalışan Aynı İşi Yan Yana Yapan İşçilerin Ücret Farkının 3 Katı Olması/Feshin Geçersizliği İşe İade ve Sendikalar Kanunu Md. 31/6 Uygulanması Talebi - Davalılar Arasında "İşçi Temini İlişkisi" Kurulmuş Olup Böyle Bir İlişkiye Yasal Düzenlemelerimizce İzin Verilmediği/Feshin Geçersizliği İşe İade ve İşe Başlatılmaması Halinde Tazminatın 1 Yıllık Brüt Ücret Tutarında Belirlenmesi Kararı)

* ALT İŞVEREN İŞÇİSİNE SENDİKALAR KANUNU UYGULANMASI (Feshin Geçersizliği İşe İade ve Sendikalar Kanunu Md. 31/6 Uygulanması Talebi - Kadrolu ve Sendikalı İşçilerle Taşeron Şirketlerde Çalışan Aynı İşi Yan Yana Yapan İşçilerin Ücret Farkının 3 Katı Olması/Fazla Mesai Ödenmemesi Yıllık İzinlerin Verilmemesi - Davalılar Arasında "İşçi Temini İlişkisi" Kurulmuş Olup Böyle Bir İlişkiye Yasal Düzenlemelerimizce İzin Verilmediği)

* HİZMET ALIMI SÖZLEŞMESİ (Park ve Bahçelerin Bakım Onarım Hizmet Alım İşine Ait Belediye ve Şirket Arasında İhale Sürelerine Bağlı Olarak İki Kez Belirli Süreli İmzalanan - Asıl Olarak "İşçi Temini İlişkisi" Kurulmuş Olup Böyle Bir İlişkiye Yasal Düzenlemelerimizce İzin Verilmediği/Feshin Geçersizliği İşe İade ve Sendikalar Kanunu Md. 31/6 Uygulanması Talebinin Kabulü)

* FESHİN GEÇERSİZLİĞİ VE İŞE İADE DAVASI (Kadrolu ve Sendikalı İşçilerle Taşeron Şirketlerde Çalışan Aynı İşi Yan Yana Yapan İşçilerin Ücret Farkının 3 Katı Olması/Fazla Mesai Ödenmemesi Yıllık İzinlerin Verilmemesi - Davalılar Arasında "İşçi Temini İlişkisi" Kurulmuş Olup Böyle Bir İlişkiye Yasal Düzenlemelerimizce İzin Verilmediği/Davanın Kabulü)

* DAVANIN HUSUMET REDDİ (Kanuna Aykırı Olduğu İçin Geçersiz Olan Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Davacı İşçinin İşverenin Kim Olduğu Konusunda Yanılmasının Olağan Karşılanacağı - Taşeron Şirket Lehine Vekalet Ücreti Takdir Edilmemesi Gerektiği)

4857/m. 18

2821/m. 31/6

1136/m. 169

ÖZET : Davacı işçi, Belediyede çalışan kadrolu ve sendikalı işçilerle taşeron şirketlerde çalışan aynı işi yan yana yapan işçilerin aldıkları ücret farkının 3 katı olması, işçilerin fazla mesaileri ücretlerinin ödenmemesi, yıllık izinlerin belirli iş sözleşmeleri gerekçe gösterilerek verilmemesi nedenleri ile davalı belediyede örgütlü olan Belediye İş sendikasına üye olmak istediğini, ancak taşeron şirketlerde çalışan işçilerin sendikalı olma çalışmalarına davalı Belediye Başkanlığınca tahammül edilemediğini ve işten bu nedenle davalı Belediye tarafından çıkarılması nedeniyle, feshin geçersizliğine ve işe iadesine, işe başlatmama tazminatının 2821 sayılı Sendikalar Kanunu'nun 31/6 maddesi uyarınca belirlenmesine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece feshin davalılar arasındaki asıl alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğu, davacının başlangıçtan itibaren davalı Belediye Başkanlığı işçisi sayılması gerektiği, feshin sendikal nedenle feshedildiği gerekçesi ile verdiği kararın asıl-alt işveren ilişkisinin unsurlarının araştırılması ve alt işveren lehinde vekalet ücretine karar verilmesinin hatalı olması gerekçeleri ile verdiği bozma kararı üzerine yapılan yargılama sonunda, davalı belediye ile davalı firma arasında asıl olarak "işçi temini ilişkisi" kurulmuş olup; böylesi bir ilişkiye ise yasal düzenlemelerimizce izin verilmediği, bu durumda, davalılar arasında muvazaalı bir "asıl işveren - alt işveren ilişkisi" oluşturulduğu hususunun açığa çıktığı, buna göre, davalılar arasında muvazaalı alt işverenlik ilişkisinin kurulmuş olunması karşısında; davacı işçinin de, başlangıçtan itibaren asıl işveren konumunda bulunan davalı belediyenin işçisi olarak kabulü gerekeceği, feshin sendikal nedene dayandığı gerekçesi ile davanın davalı şirket yönünden reddine, davalı Belediye Başkanlığı yönünden ise kabulüne karar verilmiş, davalı şirkete husumetten ret nedeni ile vekalet ücreti takdir edilmiştir. Kanuna aykırı olduğu için geçersiz olan asıl işveren-alt işveren ilişkisinde davacı işçinin işverenin kim olduğu konusunda yanılması olağan karşılanmalıdır. Bu nedenle, alt işveren hakkında açılan davanın husumet yönünden reddine karar verilse de, kanuna aykırı ilişki içine giren ve işçinin yanılmasına sebebiyet veren şirket lehine vekalet ücreti takdir edilmemesi gerekir.

DAVA : Davacı vekili, davacı işçinin iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan feshedildiğini belirterek, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 18 ve devamı maddeleri uyarınca feshin geçersizliğine ve işe iadesine, işe başlatmama tazminatının 2821 sayılı Sendikalar Kanunu'nu 31/6 maddesi uyarınca belirlenmesine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece bozma üzerine yapılan yargılama sonunda, davanın davalı şirket yönünden reddine, davalı Belediye Başkanlığı yönünden ise kabulüne karar verilmiştir. Hüküm süresi içinde davacı ve davalı Maltepe Belediye Başkanlığı avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi B.Kar tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, davacının davalı Maltepe Belediyesinde park-bahçeler işçisi olarak çalışmaya başladığını, işe başladığı günden iş akdinin feshedildiği 31.12.2011 tarihine kadar aralıksız çalıştığını, ancak sigortasının diğer davalı taşeron şirketi tarafından yatırıldığını, Maltepe Belediyesinde çalışan kadrolu ve sendikalı işçilerle taşeron şirketlerde çalışan aynı işi yan yana yapan işçilerin aldıkları ücret farkının 3 katı olması, işçilerin fazla mesaileri ücretlerinin ödenmemesi, yıllık izinlerin belirli iş sözleşmeleri gerekçe gösterilerek verilmemesi nedenleri ile davalı belediyede örgütlü olan Belediye İş sendikasına üye olmak istediğini, ancak taşeron şirketlerde çalışan işçilerin sendikalı olma çalışmalarına davalı Maltepe Belediyesi Başkanlığınca tahammül edilemediğini ve işten bu nedenle davalı Belediye tarafından çıkarıldığını, davalılardan Maltepe Belediyesi ile davalı taşeron firma ile kurulan alt işveren üst işveren ilişkisi muvazaalı olup, davacının işe girdiği tarihten iş akdinin feshedildiği tarihe kadar gerçekte belediye işçisi olduğunu, davacı işçinin iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan ve sendikal nedenle feshedildiğini belirterek, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 18 ve devamı maddeleri uyarınca feshin geçersizliğine ve işe iadesine, işe başlatmama tazminatının 2821 sayılı Sendikalar Kanunu'nun 31/6 maddesi uyarınca belirlenmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı Maltepe Belediyesi vekili husumet itirazı ile, davacının diğer şirket Z... İnşaat personeli olduğunu, Maltepe Belediyesi Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü tarafından Park ve Bahçelerin Bakım Onarım Hizmet alım işine ait Sözleşme Belediye ve diğer davalı arasında imzaladığını, dava dilekçesinde davacının iş akdinin sendikal nedenlerle feshedildiğini belirtilmiş ise de bu iddianın gerçek dışı olduğunu, davacının sözleşme kapsamındaki iş süresi içerisinde çalıştırıldığını ve süre bitimi nedeni ile iş akdinin feshedildiğini, ayrıca davacının içinde bulunduğu grubun 30/01/2012 tarihinde Maltepe Belediyesi Başkanlığı ana hizmet binası önünde Maltepe Belediye Başkanı Prof. Dr. M. Z.'e yönelik ağır itham ve hakaretlerde bulunduğunu ve kamu hizmeti yürüten Belediye Başkanlığının çalışmalarını aksatıcı belediye çalışanlarına rahatsızlık verici eylem ve davranışlar sergilediğini, davanın reddi gerektiğini savunurken, Davalı şirket vekili ise davacı ile davalı şirket arasında ihale sürelerine bağlı olarak iki kez belirli süreli iş sözleşmesi imzalandığını, belirli süreli iş akdinin süresi sona erdiğinden davacının iş akdinin de kendiliğinden sona erdiğini, şirketin davacının çalıştığı işyerinde alt işveren olduğunu, davacının asıl işveren olan Maltepe Belediyesine veya bu işleri ihale den alt taşeron işverene, yeni dönemde çalışmak için müracaat etmediğini, müracaatı halinde davacıyı da yine alt işveren üzerinden işe alınacağını, dolayısı ile davacının işe iade davacısının samimi olmadığını belirtmiştir. Mahkemece feshin davalılar arasındaki asıl alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğu, davacının başlangıçtan itibaren davalı Belediye Başkanlığı işçisi sayılması gerektiği, feshin sendikal nedenle feshedildiği gerekçesi ile verdiği kararın asıl-alt işveren ilişkisinin unsurlarının araştırılması ve alt işveren lehinde vekalet ücretine karar verilmesinin hatalı olması gerekçeleri ile verdiği bozma kararı üzerine yapılan yargılama sonunda, davalı belediye ile davalı firma arasında asıl olarak "işçi temini ilişkisi" kurulmuş olup; böylesi bir ilişkiye ise yasal düzenlemelerimizce izin verilmediği, bu durumda, davalılar arasında muvazaalı bir "asıl işveren - alt işveren ilişkisi" oluşturulduğu hususunun açığa çıktığı, buna göre, davalılar arasında muvazaalı alt işverenlik ilişkisinin kurulmuş olunması karşısında; davacı işçinin de, başlangıçtan itibaren asıl işveren konumunda bulunan davalı belediyenin işçisi olarak kabulü gerekeceği, feshin sendikal nedene dayandığı gerekçesi ile davanın davalı şirket yönünden reddine, davalı Belediye Başkanlığı yönünden ise kabulüne karar verilmiş, davalı şirkete husumetten ret nedeni ile vekalet ücreti takdir edilmiştir. Karar davacı vekili tarafından red nedeni ile diğer davalıya vekalet ücreti takdir edilmesi, davalı belediye vekili tarafından ise cevap nedenleri ile temyiz edilmiştir. Dosya içeriğine ve uyulan bozma kararı sonrası toplanan delilerle göre davalılar arasında asıl alt işveren ilişkisinin unsurlarının oluşmadığı, davacının başlangıçtan beri davalı Belediye işçisi sayılması gerektiği, feshin sendikal nedene dayandığı anlaşıldığından, mahkemece davalı Belediye yönünden davanın kabulüne karar verilmesi isabetlidir. Ancak bozmada da belirtildiği gibi kanuna aykırı olduğu için geçersiz olan asıl işveren-alt işveren ilişkisinde davacı işçinin işverenin kim olduğu konusunda yanılması olağan karşılanmalıdır. Bu nedenle, alt işveren hakkında açılan davanın husumet yönünden reddine karar verilse de, kanuna aykırı ilişki içine giren ve işçinin yanılmasına sebebiyet veren şirket lehine vekalet ücreti takdir edilmemesi gerekir. Mahkemece bozmaya uyulmasına rağmen reddedilen davalı şirket yönünden vekalet ücretinin hüküm altına alınması hatalıdır. 4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.

SONUÇ : Yukarda açıklanan gerekçe ile;

1. Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,

2.Davanın davalı Z... İNŞ. TAAH. TAŞ. SAN. TİC. LDT. ŞTİ yönünden husumetten REDDİNE

3. Davanın davalı Belediye Başkanlığı yönünden KABULÜNE

a) Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının İŞE İADESİNE,

b) Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının 2821 sayılı Sendikalar Kanunu'nun 31. Maddesi uyarınca davacının kıdemi, fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 1 yıllık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,

c) Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin GEREKTİĞİNE,

4. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,

5. Davacının yaptığı 40.50 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davalıların yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,

6. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500.00 TL ücreti vekaletin davalı Belediye Başkanlığından alınarak davacıya verilmesine, Davalı şirket unsurları oluşmayan asıl-alt işveren ilişkisinin tarafı olup, dava açılmasına neden olduğundan lehine vekalet ücreti ve yargılama gideri takdir edilmesine yer olmadığına,

7. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine, kesin olarak, 26.05.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Bu karar, kullanıcılarımızdan Sayın Avukat Zeycan Balcı ŞİMŞEK ve Bülent ŞİMŞEK tarafından gönderilmiştir.